Życie na mokradłach

W ostatnim artykule pisaliśmy w jaki sposób tereny podmokłe ratują nas przed. Jednak nie tylko latem są one bardzo ważne. Równie istotne funkcje pełnią także w inne pory roku..

Gdy udasz się na mokradła w jesienny poranek, zapewne przywita Cię gęsta mgła. Nie zrażaj się jednak chłodem i wilgocią, usiądź na grobli i zanurz się w ten niezwykły świat.

Jeszcze zanim wzejdzie słońce usłyszysz, że nie jesteś tam sam. Do tajemniczych plusków dołączą głosy ptaków, budzących się ze snu. Wraz z pierwszymi promieniami, ciszę przeszyją krzyki żurawi. Ich piękna pieśń, zwana klangorem, poniesie się na ponad kilometr, budząc świat do życia. Ptaki te nocują w dużych grupach na niedostępnych rozlewiskach. Otoczone wodą, zbierają siły przed podróżą. Kiedyś wierzono, że przenoszą dusze zmarłych w zaświaty. Dziś wiemy, że po prostu uciekają przed głodem. Tutaj, na zachodzie Polski, gdzie zimy są coraz łagodniejsze, mogą z nami zostać nawet do wiosny. Wystarczy, że będą miały bezpieczną, podmokłą ostoję.

Wśród krzyków żurawi usłyszysz też głos bardziej skrzeczący. Gę-gę, gę-gę, zaczną poranne rozmowy gęsie rodziny. Jesienny zlot na mokradłach jest dla nich wspaniałą okazją do odnowienia relacji. Ptaki te są bardzo rodzinne, pamiętają „kto z kim”, łączą je silne więzi. Oprócz lokalnych gęgaw usłyszysz też inne gęsi: białoczelne, tundrowe, zbożowe. Przeleciały już tysiące kilometrów ze wschodu aby uniknąć nadchodzącego chłodu.

zdjęcie: życie na mokradłach

Słońce już się podnosi, już widzisz setki a nawet tysiące ptasich sylwetek i nagle…. Gęsi i żurawie odlatują. Nadszedł czas na poranny posiłek i ptaki rozleciały się na łąki i pola.

Jednak mokradła nie pozostają puste! Teraz dostrzeżesz tu inne gatunki, niezasłonięte już dużymi sylwetkami gęsi i żurawi. Po wodzie pływają kaczki. Najwięcej jest dobrze znanych Ci krzyżówek i podobnych do nich krakw. Może dostrzeżesz mniejsze cyranki i cyraneczki. W wodzie brodzą dostojne czaple siwe. Niewprawne oko może je pomylić z żurawiami ale polowanie na ryby powinno rozwiać wątpliwości. Obok dostrzeżesz ich kuzynki – czaple białe. Tuż przy brzegu, na podmokłej łące stoi stado czarno-białych czajek. Spłoszone przez drapieżnika odlecą, machając szerokimi skrzydłami niczym motyle. Na gałęzi przy skarpie usiądzie zimorodek, ale dojrzysz go dopiero, gdy niczym błękitna strzała przemknie tuż nad wodą.

zdjęcie: migracja czajek

Wieczorem, gdy z trzcin rozlegnie się ryczenie jelenia, ptaki powoli zaczną powracać na rozlewisko. Znów najpierw usłyszysz gęganie i klangor. Później w oddali zobaczysz sylwetki, które zaraz obniżą swój lot aż wylądują w płytkiej wodzie. Mokradła są ich domem, ich ostoją, schronieniem. Tutaj mieszkają, znajdują pożywienie, zbierają siły na dalszą podróż. Gdy nadejdzie czas ich odlotu, przemieszczą się do kolejnego i kolejnego rozlewiska dalej na zachód i południe. Bez mokradeł nie przetrwają. Dzięki projektowi „Odtwarzanie mokradeł”, realizowanemu przez Fundację Zielonej Doliny Odry i Warty, takie ostoje dla ptaków powstały w pobliżu Ilanki w miejscowości Lubiechnia i nad Myślą w okolicy Dargomyśla. Wymodelowanie nawierzchni gruntu i budowa grobli odcinającej rowy melioracyjne, pozwoli na zatrzymanie wody na tej łące, tworząc okresowe rozlewisko. W tej płytkiej wodzie mogą zanocować gęsi, żurawie i inne ptaki. Podobnie mogą być wykorzystane stawy w Dargomyślu. Usunięcie trzciny ze zbiorników, umożliwia przebywanie tam większych stad. Miejsca te są kolejnymi bezpiecznymi przystankami dla ptaków podczas migracji.

zdjęcie: mokradła na łąkach w okolicach Starościna i Lubiechni Wielkiej.

Fundusze EOG reprezentują wkład Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w tworzenie Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej.
Istnieją dwa cele ogólne: ograniczenie nierówności ekonomicznych i społecznych w Europie i wzmocnienie relacji dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a 15 krajami UE z Europy Środkowej i Południowej i obszaru Morza Bałtyckiego. Trzy Państwa-Darczyńcy ściśle współpracują z UE w ramach Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). Darczyńcy przekazali 3,3 miliarda euro
w ramach kolejnych programów funduszy w latach 1994–2014. Fundusze EOG na lata 2014–2021 wynoszą 1,55 miliarda euro.

Fundusze EOG są wspólnie finansowane przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię, których wkład oparty jest na ich PKB. Kwalifikowalność do Funduszy wynika ze spełnienia kryteriów określonych w ramach Funduszu Spójności UE przeznaczonego dla państw członkowskich, w których dochód krajowy brutto na mieszkańca jest niższy niż 90% średniej unijnej.