„Odtwarzanie mokradeł” w Dolinie Ilanki

Fundacja Zielonej Doliny Odry i Warty w ramach projektu „Odtwarzanie mokradeł” objęła swoją opieką dwa tereny podmokłe. Zapraszamy do zapoznania się z pracami, które podjęliśmy na podmokłej łące w dolinie Ilanki.

Łąka objęta projektem znajduje się w Lubiechni, tuż przy brzegach Ilanki. Na prawie 10 ha stworzyliśmy obszar magazynujący wodę. Nie jest to jednak prosty zbiornik retencyjny, lecz obszar tak ukształtowany aby stał się miejscem życia dla różnych gatunków zwierząt.

Mokradła pomiędzy Lubiechnią Wielką a Starościnem. Foto: Piotr Chara

Na początku powstało zagłębienie w ziemi o powierzchni 3,5 ha. Przechwytuje ono wodę w okresach mokrych. Od Ilanki jest odgrodzone groblą o długości ok. 1000 metrów. Ogranicza to odpływanie wody, która na dłużej zostaje na rozlewisku i nie spływa siecią rowów melioracyjnych.

Rybitwa czarna poluje na owady. Foto: Olga Betańska

Średnia głębokość zagłębienia to ok. 0,6 m.  Jednak jego dno jest zróżnicowane. W niektórych miejscach zaplanowaliśmy płycizny i wysepki. Mogą być one wykorzystane jako noclegowiska gęsi i żurawi podczas migracji. Wiosną, gdy pojawi się roślinność, będzie to doskonałe miejsce lęgowe. Na pływającym roślinnym kożuchu, gniazda mogą założyć rybitwy czarne. Ich zielonobrązowe jaja będą doskonale ukryte wśród butwiejących roślin. Dorosłe ptaki będą polować na ważki i inne bezkręgowce. Dla tej grupy zwierząt, takie płytkie rozlewiska również są świetnym miejscem do życia.  Skorzystają z nich także płazy. Swój skrzek na pewno złożą tam żaby i ropuchy. Ukryty wśród roślin będzie na nie polował zaskroniec. Ten wąż doskonale czuje się zarówno na lądzie jak i w wodzie.

Ropuchy szare. Foto: Olga Betańska

Przy brzegach, w gęstszej roślinności mogą pojawić się wodniki. Te tajemnicze ptaki niechętnie się pokazują, jednak wieczorami można je usłyszeć. Ich głos, przypominający kwiczenie świni,  może przerazić niejednego śmiałka. Towarzyszyć mu mogą bardziej odważne łyski i kokoszki.

W niektórych miejscach dno zbiornika będzie głębsze. Gromadzony tam narybek na pewno ściągnie zainteresowanie czapli oraz ptaków nurkujących. Możliwe, że pojawi się tam perkozek. Te ptaki są tak małe, że często mylone są z młodymi kaczuszkami. Jednak niewielkie rozmiary nie przeszkadzają im w sprawnym nurkowaniu w poszukiwaniu pokarmu.

Na pewno zawita tam też jeden z naszych najpiękniejszych ptaków – zimorodek. Zwłaszcza, że tuż obok, stworzyliśmy specjalnie dla niego przeznaczoną skarpę. Ma ona długość ok 30 metrów i wysokość ok. 3 metrów. W takich miejscach zimorodki kopią norki i zakładają w nich gniazda. Pisklęta siedzą grzecznie na dnie norki i czekają w kolejce na rodzica z rybką. Gdy ptaszek na początku kolejki zostanie nakarmiony, przechodzi na koniec. Po około miesiącu opuszczą gniazdo i same będą uczyć się polować.

Zimorodek. Foto: Olga Betańska

Ze skarpy mogą skorzystać również brzegówki. Te jaskółki nie wyklejają swoich gniazd z błota jak ich kuzynki dymówki i oknówki, ale podobnie jak zimorodki kopią norki. Chętnie też gniazdują w większych grupkach. 30 metrów skarpy pozwoli aby powstała tam kolonia brzegówek. Wszystkie te prace zostały wykonane w ramach projektu „Odtwarzanie mokradeł” przez Fundację Zielonej Doliny Odry i Warty. Wartość projektu to 2 453 080 zł. 1 772 350,30 zł pochodzi ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego a 312 767,70 zł ze środków budżetu Państwa.

Fundusze EOG reprezentują wkład Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w tworzenie Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej.
Istnieją dwa cele ogólne: ograniczenie nierówności ekonomicznych i społecznych w Europie i wzmocnienie relacji dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a 15 krajami UE z Europy Środkowej i Południowej i obszaru Morza Bałtyckiego. Trzy Państwa-Darczyńcy ściśle współpracują z UE w ramach Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). Darczyńcy przekazali 3,3 miliarda euro
w ramach kolejnych programów funduszy w latach 1994–2014. Fundusze EOG na lata 2014–2021 wynoszą 1,55 miliarda euro.

Fundusze EOG są wspólnie finansowane przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię, których wkład oparty jest na ich PKB. Kwalifikowalność do Funduszy wynika ze spełnienia kryteriów określonych w ramach Funduszu Spójności UE przeznaczonego dla państw członkowskich, w których dochód krajowy brutto na mieszkańca jest niższy niż 90% średniej unijnej.